ZIEMIA ŚWIĘTA

jerozolima – Największe miasto Izraela, konstytucyjna stolica państwa Izrael. Organizacja Narodów Zjednoczonych i większość państw nie uznają Jerozolimy jako stolicy Izraela, pozostawiając tę kwestię sporną do wyjaśnienia podczas przyszłych negocjacji izraelsko-palestyńskich. Autonomia Palestyńska planuje utworzenie we Wschodniej Jerozolimie stolicy swojego państwa. Żadne z państw nie ma ambasady w Jerozolimie; większość z nich utrzymuje swoje ambasady w Tel Awiwie. W grudniu 2017 Prezydent Donald Trump oficjalnie uznał Jerozolimę za stolicę Izraela i wydał Departamentowi Stanu polecenie rozpoczęcia procedury przenoszenia amerykańskiej ambasady do tego miasta.

Stara Jerozolima (Stare Miasto) to otoczony murem obszar o powierzchni 0,9 km² w obrębie współczesnej Jerozolimy (we wschodniej części).  Znajdują się tu obiekty o kluczowym znaczeniu religijnym dla chrześcijaństwa, judaizmu i islamu: Wzgórze Świątynne z Kopułą na Skale, meczetem Al-Aksa i Murem Zachodnim, oraz bazylika Grobu Świętego. Na wschód od Starego Miasta wznosi się Góra Oliwna, na północ znajduje się arabska Wschodnia Jerozolima, na zachód jest Zachodnia Jerozolima (nazywana także Nową Jerozolimą).

Bazylika Grobu Pańskiego

Pierwsza bazylika w tym miejscu została wybudowana w IV wieku z polecenia cesarza Konstantyna. Była ona trzykrotnie większa od współczesnej budowli – rozciągała się od obecnej rotundy (Anastasis), w której mieści się edykuła Grobu, aż do ówczesnej głównej ulicy miasta – Cardo Maximus, gdzie dzisiaj znajduje się cerkiew św. Aleksandra Newskiego. Budowla konstantyńska została zniszczona przez Persów w 614 roku. Została odbudowana w mniemszych rozmiarach za panowania cesarza Herakliusza. Została jednak doszczętnie zniszczona w 1009 na polecenie kalifa Al-Hakima. W 1099 roku krzyżowcy zdobyli Jerozolimę i na miejscu ruin wznieśli nową świątynię. Na przestrzeni wieków sanktuarium było wielokrotnie przebudowywane oraz nękane przez pożary, trzęsienia ziemi i grabieże. W efekcie pod względem architektonicznym kształt świątyni jest rezultatem różnej jakości przebudów i remontów.

W bazylice Grobu Świętego swoje siedziby mają przedstawiciele trzech wyznań: prawosławnego patriarchatu Jerozolimy (nadal zdominowanego przez Greków), Kościoła łacińskiego reprezentowanego przez franciszkanów oraz Apostolskiego Kościoła Ormiańskiego. Duchowni tych trzech wyznań na zmiany mogą pełnić funkcje liturgiczne. W największe święta przestrzeń bazyliki jest udostępniana dla liturgii Syryjskiego Kościoła Ortodoksyjnego i Etiopskiego Kościoła Ortodoksyjnego. Koptyjski Kościół Ortodoksyjny ma prawa tylko do kilku pomieszczeń i w wybrane dni może sprawować liturgie we własnej kaplicy znajdującej się na tyłach kaplicy Grobu.

Prawo wyłącznego posiadania kluczy do drzwi wejściowych i korzystania z nich należy do rodzin muzułmańskich. Tę szczególną funkcję kluczników chrześcijańskiej bazyliki powierzył ich przodkom w 1246 As-Salih Ajjub, kalif z dynastii Ajjubidów. Ceremonie otwierania i zamykania bazyliki są szczegółowo uregulowane.

Grób Pana Jezusa znajduje się w masywnym grobowcu zlokalizowanym w centrum Anastasis, czyli Rotundy. Przed wejściem, na stojących po bokach kamiennych ławach umieszczono 6 bardzo dużych lichtarzy oraz 6 nieco mniejszych. Prawo własności tych lichtarzy jest podzielone między katolików, Greków i Ormian. We wnętrzu grobowca znajdują się dwa pomieszczenia. Pierwsze o wymiarach 3,3 na 2,9 m to westybul zwany kaplicą Anioła. Nazwa jest odniesieniem do postaci anioła (Mt 28,2), który pojawił się kobietom, które przyszły do grobu w dzień po pogrzebie Jezusa. Na środku ustawiony jest miniaturowy ołtarz, który według tradycji został wykonany z kamienia stanowiącego zamknięcie grobowca. W kaplicy umieszczono 15 lamp, które są przypisane poszczególnym wyznaniom: pięć należy do łacinników, pięć do Greków, cztery do Ormian, a tylko jedna do Koptów. Drugie pomieszczenie – właściwa komora grobowa o powierzchni ok. 2 m² – z obudowanym płytami marmurowymi ołtarzem-ławą (arcosolium)^] o długości 210 cm (na całą długość pomieszczenia), jest miejscem złożenia ciała Chrystusa. Ściany komory grobowej nie są równoległe. Północno-wschodni i północno-zachodni narożnik ma nieco ostrzejszy kąt. Pomieszczenie jest tak małe, że jednorazowo może pomieścić trzy lub cztery osoby.

We wnętrzu bazyliki każdego roku zobaczyć można „Cud świętego ognia”. Ma on miejsce każdego roku w Wielką Sobotę. Około godziny 13:45 prawosławny patriarcha Jerozolimy trzykrotnie obchodzi kaplicę Bożego Grobu. Następnie zdejmuje szaty liturgiczne i z dwoma dużymi pękami świec (po 33 sztuki – tyle ile lat miał Chrystus) wchodzi do kaplicy Anioła, a następnie do właściwej kaplicy Grobu. Wejście do kaplicy jest pieczętowane, a sam patriarcha, jeszcze przed wejściem do jej wnętrza, sprawdzany jest czy nie wnosi niczego, dzięki czemu mógłby zaprószyć ogień. Po modlitwie (czasami czas oczekiwania jest dłuższy, a czasami krótszy), wedle relacji patriarchy, samoistnie pojawia się ogień na płycie Grobu Pańskiego, od którego zapala on świece i wynosi do wiernych, ogłaszając radosną nowinę o Zmartwychwstaniu Chrystusa

 

 

Stara Jerozolima dzieli się na cztery dzielnice. Dzielnica Chrześcijańska jest usytuowana w północno-zachodniej części Starego Miasta. Ciągnie się od Nowej Bramy wzdłuż zachodniego muru do Bramy Jafy. Graniczy od południa z kwartałami żydowskim i ormiańskim, a od wschodu z kwartałem muzułmańskim. To tutaj znajduje się bazylika Grobu Pańskiego. Dzielnica Muzułmańska jest największym i najludniejszym ze wszystkich kwartałów. Jest usytuowana w północno-wschodniej części Starego Miasta. Ciągnie się od Bramy Lwów na wschodzie wzdłuż północnego muru Wzgórza Świątynnego do Bramy Damasceńskiej na zachodzie. Dzielnica Żydowska jest usytuowana w południowo-wschodniej części Starego Miasta. Ciągnie się od Bramy Gnojnej na południu wzdłuż kwartału ormiańskiego na zachodzie do Cardo na północy i Wzgórza Świątynnego na wschodzie. Dzielnica Ormiańska jest najmniejszym ze wszystkich kwartałów. Jest ona usytuowana w południowo-zachodniej części miasta. Pomimo swojej niewielkiej wielkości i małej populacji Ormianie i ich patriarchat wyraźnie zaznaczają swoją obecność na Starym Mieście.

 

Via Dolorosa – ulica na Starym Mieście Jerozolimy, prowadząca od medresy Omara (Al-Omarijja) (I Stacja) do Bazyliki Grobu Świętego, w większości znajduje się w Dzielnicy Muzułmańskiej, a końcowe stacje w Dzielnicy Chrześcijańskiej. Jest to droga, którą prawdopodobnie przemierzył Jezus Chrystus dźwigając krzyż na Golgotę. Współcześnie niektórzy naukowcy uznają także za prawdopodobną drogę krzyżową od pałacu Heroda (obecna Dzielnica Ormiańska) na Golgotę. Zwyczaj przemierzania przez pielgrzymów ostatniej drogi Chrystusa na Golgotę, datuje się od pierwszych wieków chrześcijaństwa. Drogę tę zaczęto nazywać „Krzyżową” od XVI wieku. Swój obecny kształt Droga Krzyżowa uzyskała w XVIII wieku, zastępując różne poprzednie trasy. Drogę wyznaczyli prawdopodobnie franciszkanie, wychodząc z założenia, że Poncjusz Piłat osądził Chrystusa w Twierdzy Antonia, w pobliżu dzisiejszej bazyliki Ecce Homo.

Stacje drogi krzyżowej:

• I Stacja (Jezus skazany na śmierć) znajduje się na dziedzińcu medresy Omara (Al-Omarijja), stąd w każdy piątek o godz. 15 (zimą) lub 16 (latem) wyrusza procesja.
• II Stacja (Jezus bierze krzyż na ramiona) przy Kaplicy Biczowania
• III Stacja (Jezus upada po raz pierwszy) to niewielka kaplica, zbudowana w 1947 przez byłych żołnierzy armii Andersa
• IV Stacja (Jezus spotyka swoją Matkę) to małe oratorium ormiańskie
• V Stacja (Szymon Cyrenejczyk pomaga nieść krzyż Jezusowi) to kaplica franciszkańska
• VI Stacja (Jezus spotyka Weronikę) zaznaczona na drzwiach kaplicy melkickiej
• VII Stacja (Jezus upada po raz drugi) to kaplica franciszkańska, początek Dzielnicy Chrześcijańskiej
• VIII Stacja (Jezus pociesza płaczące niewiasty) zaznaczona małym krzyżem na greckim klasztorze prawosławnym
• IX Stacja (Jezus upada po raz trzeci) zaznaczona kolumną, wmurowaną obok wejścia do klasztoru koptyjskiego
• X Stacja do XIV znajdują się w Bazylice Grobu Świętego.

 

Ściana Płaczu (hebr. הכותל המערבי, Ha-Kotel ha-Ma’arawi, tłum. mur zachodni) – jedyna zachowana do dnia dzisiejszego pozostałość Świątyni Jerozolimskiej. W chwili obecnej jest to najświętsze miejsce judaizmu. Zachowane mury są fragmentem Drugiej Świątyni wybudowanej na wzgórzu Moria.

Ściana Płaczu jest częścią Świątyni Jerozolimskiej (muru herodiańskiego), odbudowanej przez Heroda, a zniszczonej przez Rzymian. Nazwa pochodzi od żydowskiego święta opłakiwania zburzenia świątyni przez Rzymian, obchodzonego corocznie w sierpniu. Wierni zgodnie z tradycją wkładają między kamienie ściany karteczki z prośbami do Boga.